 Nulli Cedo:"Ik wijk voor niets" |
[ START ] [ TERUG ] |
PANTSER INFANTERIE BATALJONS
YP 408
door Sander Ruys,
Met opmerkingen van Martin Hoogerwerf en illustraties van Aale van der Veen
Aan het einde van de jaren vijftig werd besloten tot de mechanisering
en de motorisering van het 1e Legerkorps. Dat besluit hield verband met
de verwachtingen omtrent de inzet van nucleaire wapens bij een eventueel
conflict en de daardoor gegeven noodzaak de manoeuvre eenheden mobieler
te maken. De infanterie van het 1e Legerkorps, dat toen bestond uit de 1e
Divisie ‘7 December’ en de 4e Divisie, werd in dat kader voor een belangrijk
deel omgevormd tot pantserinfanterie. Deze parate divisies kregen tevens
de organisatievorm van de in NAVO-verband ontwikkelde LANDCENT-divisie.
Het kenmerkende daarvan was de zelfstandige gemechaniseerde brigade, drie
per divisie. De mobilisabele 5e Divisie en de mobilisabele zelfstandige
gevechtsgroepen, die niet tot het Legerkorps behoorden, bleven vanwege personele,
materiele en (dus in feite) financiële redenen buiten deze mechanisering
en motorisering en buiten de organisatiewijziging.
Vanaf november 1960 werden vijf van de zes gevechtsgroepen van de beide
parate divisies geleidelijk omgevormd tot twee pantserbrigades (41 en 43
Pabrig)(*1), elk met een pantserinfanteriebataljon, en drie pantserinfanteriebrigades
(11, 13 en 42 Painfbrig), elk met drie pantserinfanteriebataljons. De zesde
gevechtsgroep werd opgeheven om troepen te leveren voor Nieuw-Guinea. De
ontbrekende vierde pantserinfanteriebrigade (12 Painfbrig) werd pas in 1968
opgericht.
Voor deze zes pantser (infanterie) brigades waren veertien pantserinfanteriebataljons
nodig. Acht daarvan werden uitgerust met de YP 408: 11, 12, 13, 15, 43,
44, 45 en 48 Painfbat. Dat vond plaats tussen 1964 en 1970. De overige zes
bataljons werden uitgerust met de AMX 12, een rupsvoertuig.
In de tweede helft van de jaren zeventig werd ook de mobilisabele 5e Divisie tot een LANDCENT-divisie omgevormd. Per 1 november 1979 bestond 1e Legerkorps uit drie pantserinfanteriedivisies (1 Divisie ‘7 december’, 4e Divisie en 5e Divisie) en een zelfstandige infanteriebrigade (101 Infbrig). De divisies bestonden elk uit een pantserbrigade (13, 41 resp. 51 Pabrig) met elk met een pantser-infanteriebataljon en twee pantserinfanteriebrigades (11, 12, 42, 43, 52 en 53 Painfbrig) met elk twee pantserinfanteriebataljons. Daarvoor waren vijftien pantserinfanteriebataljons nodig. Naast de acht bataljons die waren uitgerust met de YP 408, waren dat zeven bataljons die waren uitgerust met de YPR 765 die tussen 1976 en 1980 de AMX 12 verving. Tussen 1987 en 1989 werd ook de YP 408 door de YPR 765 vervangen en waren alle 15, later zelfs 17 pantserinfanteriebataljons(*2) voorzien van de YPR 765.
(*1) Vele jaren later wisselden 43 Pabrig en 13 Painfbrig stuivertje
en werden 43 Painfbrig en 13 Pabrig.
(*2) Ook 101 Infbrig kreeg twee pantserinfanteriebataljons YPR 765.
 |
11 Painfbat Garderegiment Grenadiers Legering tijdens YP-periode: Saksen Weimarkazerne te Arnhem |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd op 1 november 1952 413 Bataljon Infanterie Garde Grenadiers opgericht. Per 15 juli 1957 werd de naam gewijzigd in 11 Bataljon Infanterie Garde Grenadiers. In het kader van de aanstaande motorisering werd de naam op 1 november 1960, dus vier jaar voordat de YP 408 werd in gevoerd, gewijzigd in 11 Pantser Infanterie Bataljon. Dit was het eerste bataljon dat werd uitgerust met de YP 408. Op 31 juli 1964 kwamen de eerste voertuigen de kazerne binnenrijden. Het was ook het bataljon dat in april 1987 de laatste grotere oefening hield met de YP 408. Die oefening was toepasselijk genaamd: “Last Wheels”. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 maart 1989 gewijzigd in 11 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Op 1 juli 1992 werd dit bataljon als onderdeel van de te vormen luchtmobiele brigade omgedoopt tot 11 Infanterie Bataljon luchtmobiel (11 Infbat lumbl). Het bataljon verhuisde in dat kader naar de Oranjekazerne in Schaarsbergen. In 1995 werd het bataljon onderdeel van het samengevoegde Garderegiment Grenadiers en Jagers. De Saksen Weimarkazerne werd in 1997 afgestoten.
De 'Saks'
De Garde Grenadiers werden opgericht op 2 januari 1599 en heropgericht door Koning Willem I op 7 juli 1829. Zij dienden aanvankelijk te Brussel en te 's-Gravenhage "onder het oog des Konings". Oorspronkelijk waren de grenadiers granaatwerpers en vormden zij aparte afdelingen die uitsluitend bewapend waren met handgranaten.
Zie ook: Alfa Compagnie "koningscompagnie" Bravo Compagnie "Stiercompagnie" Charlie Compagnie "Steencompagnie" Pantserondersteuningscompagnie "Ost-Beren"
 |
12 Painfbat Garderegiment Jagers Legering tijdens YP-periode: Oranjekazerne te Schaarsbergen |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd op 1 juni 1953 412 Bataljon Infanterie Garde Jagers opgericht. Per 15 juli 1957 werd de naam gewijzigd in 11 Bataljon Infanterie Garde. In het kader van de aanstaande motorisering werd de naam op 1 november 1960 gewijzigd in 12 Pantser Infanterie Bataljon. Het bataljon kreeg in de loop van 1965 de eerste YP 408. In het voorjaar van 1987 startte de vervanging van de YP 408 door YPR 765. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 maart 1989 gewijzigd in 12 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. In 1992 werd dit bataljon als onderdeel van de te vormen luchtmobiele brigade omgedoopt tot 12 Infanteriebataljon luchtmobiel (12 Infbat lumbl). Het bataljon ging in 1995 over naar het Regiment Van Heutz.
'Het garderegiment jagers' (.pdf) met dank aan Berry Dekkers
De Garde Jagers werden opgericht op 22 augustus 1665 en heropgericht door Koning Willem I op 7 juli 1829. De jagers werden gekozen uit jagers uit het dagelijkse leven. Aldus kon worden aangenomen dat zij goede schutters waren.
 |
13 Painfbat Garderegiment Fuseliers 'Prinses Irene' Legering tijdens YP-periode: Westenbergkazerne te Schalkhaar |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd op 1 november 1952 411 Bataljon Infanterie Garde Fuseliers ‘Prinses Irene’ opgericht. Per 15 juli 1957 werd de naam gewijzigd in 13 Bataljon Infanterie Garde Fuseliers ‘Prinses Irene’. In het kader van de aanstaande motorisering werd de naam op 1 november 1960 gewijzigd in 13 Pantser Infanterie Bataljon. De eerste YP 408 ontving het bataljon in 1965. Eind 1987 begon de vervanging van de YP 408 door de YPR 765. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 maart 1989 gewijzigd in 13 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Op 1 november 1992 werd dit bataljon opgeheven, nadat de regimentstraditie en het vaandel op 10 juli 1992 waren overgedragen aan 17 Painfbat. Uit het opgeheven bataljon is het Schoolbataljon van de luchtmobiele brigade gevormd dat is gelegerd in de Oranjekazerne in Schaarsbergen.
De Westenbergkazerne Schalkhaar
Het Garderegiment ‘Prinses Irene’ werd in 1946 opgericht
en zet de tradities voort van de Prinses Irene brigade, die op 11 januari
1941, aanvankelijk als Koninklijke Nederlandse Brigade, in Engeland werd
gevormd. Van 8 augustus 1944 tot aan de capitulatie van Duitsland nam de
brigade deel aan de geallieerde operaties in Frankrijk, België en Nederland.
De Westenbergkazerne werd in 1993 afgestoten.
Plattegrond Westenbergkazerne
|
15 Painfbat Garderegiment Fuseliers ‘Prinses Irene’ Opleg tijdens YP-periode: mobilisatiecomplex Valkenswaard. |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd in 1952 423 Bataljon Stoottroepen opgericht. Per 1 juni 1953 werd dit bataljon vernummerd in 433 Bataljon Stoottroepen. Vervolgens werd per 1 november 1957 de naam gewijzigd in 15 Bataljon Stoottroepen. Dit bataljon werd opgeheven op 31 mei 1960. In het kader van de motorisering van het 1e Legerkorps werd op 5 oktober 1966 opgericht 15 Pantser Infanterie Bataljon. Dit bataljon behoorde tot het Garderegiment Fusiliers ‘Prinses Irene’ en was mobilisabel. In mei 1971 werd dit bataljon opgeroepen voor herhalingsoefening 'Donderstag 2' (een meerdaagse veldoefening in Noord-Brabant waarbij lesvoertuigen van het PIROC werden gebruikt) en later in 1985 nog een keer. In de tweede helft van 1988 begon de vervanging van de YP 408 door de YPR 765. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 april 1989 gewijzigd in 15 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Dit bataljon werd vermoedelijk opgeheven in 2004.
Het Garderegiment “Prinses Irene” werd in 1946 opgericht en zet de tradities voort van de Prinses Irene brigade, die op 11 januari 1941, aanvankelijk als Koninklijke Nederlandse Brigade, in Engeland werd gevormd. Van 8 augustus 1944 tot aan de capitulatie van Duitsland nam de brigade deel aan de geallieerde operaties in Frankrijk, België en Nederland.
 |
43 Painfbat Regiment Infanterie 'Chassé' Legering tijdens YP-periode: Johan Willem Frisokazerne te Assen |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd in 1952 421 Bataljon Infanterie Chassé opgericht. Per 15 juli 1957 werd de naam gewijzigd in 43 Bataljon Infanterie Chassé. In het kader van de aanstaande motorisering werd de naam op 1 november 1960 gewijzigd in 43 Pantser Infanterie Bataljon. De eerste YP 408 ontving het bataljon in 1966. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 juli 1988 gewijzigd in 43 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Per 16 april 1992 ging het bataljon over naar het Regiment Johan Willem Friso. Het bataljon werd in 1994 opgeheven. Uit dit bataljon is in dat jaar 13 Infbat Lumbl gevormd, dat is ingedeeld bij het Regiment Stoottroepen en eveneens is gelegerd in de JWF-kazerne in Assen.
Download "de
geschiedenis van het regiment Chasse" (.pdf)
(met dank aan H. Schoonheim)
 |
44 Painfbat Regiment Infanterie 'Johan Willem Friso' Legering tijdens YP-periode: Adolf van Nassaukazerne te Zuidlaren |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd in 1952 422 Bataljon Infanterie Johan Willem Friso opgericht. Per 1 november 1957 werd de naam gewijzigd in 44 Bataljon Infanterie Johan Willem Friso en in 1966 in 44 Pantser Infanterie Bataljon. Het bataljon werd in 1966 met de YP 408 uitgerust. Het bataljon werd in dat jaar aangewezen om beschikbaar te zijn voor VN-taken. Dat gebeurde in 1979 toen het bataljon onder de naam “Dutchbatt” werd uitgezonden naar Libanon. De vervanging van de YP 408 door de YPR 765 nam een aanvang in de eerste helft van 1987. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 juli 1988 gewijzigd in 44 Pantser Infanterie Bataljon YPR 765. Per 16 april 1992 werd het bataljon mobilisabel gesteld. De regimentstraditie en het vaandel werden toen overgedragen aan 43 Painfbat. 44 Painfbat. is op 1 juli 1999 weer paraat gesteld en wederom ingedeeld bij het op die datum heropgerichte Regiment Infanterie JWF. Het bataljon is uitgerust met de YPR 765 en gelegerd in de Johannes Postkazerne te Havelte.
Het gehele 44 painfbat JWF, inclusief 52 YP´s staat aangetreden op de Adolf van Nassaukazerne in Zuidlaren, 8 september 1969. Foto: NIMH. Dank aan Simon Le Fèvre [ klik voor groot ]
Het voormalig 1e Regiment Infanterie (l RI) werd opgericht op 30 augustus 1577 en heropgericht op 28 oktober 1813 en genaamd naar Johan Willem Friso, Prins van Oranje, geboren in 1687. Hij volgde in 1696 zijn vader Hendrik Kasimir op als erfstadhouder van Groningen en Drente. Bij de parate troepen was het regiment vertegenwoordigd door 44 Painfbat en de Johan Willem Frisokapel. De Adolf van Nassaukazerne is genoemd naar de broer van Prins Willem I, de Graaf die op 23 mei 1568 sneuvelde tijdens de slag bij Heiligerlee.
 |
45 Painfbat Regiment Infanterie 'Oranje Gelderland' Legering tijdens YP-periode: J. van den Kornputkazerne te Steenwijk |
 |
Als onderdeel van de op te richten 4e Divisie werd in 1952 423 Bataljon Infanterie Oranje Gelderland opgericht. Per 15 juli 1957 werd de naam gewijzigd in 45 Bataljon Infanterie Oranje. In het kader van de motorisering werd de naam in 1965 gewijzigd in 45 Pantserinfanteriebataljon. Dit bataljon kreeg in de loop van 1965/66 de beschikking over de YP 408. De vervanging van de YP 408 door de YPR 765 begon in 1987. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 juli 1988 gewijzigd in 45 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Het bataljon ging per 29 oktober 1991 over naar het Regiment Van Heutz en werd vervolgens op 14 april 1994 opgeheven. 45 Painfbat is in 2005 heropgericht en weer ingedeeld bij het eveneens heropgerichte Regiment Infanterie “Oranje Gelderland”. Het bataljon is uitgerust met de YPR 765 en gelegerd in de Generaal Spoorkazerne in Ermelo.
J. van den Kornputkazerne te Steenwijk. Foto: Herman Ronald Frans.
Het voormalige 5e Regiment Infanterie werd opgericht op 7 januari 1586
en heropgericht op 9 januari 1814. Het regiment werd bij de parate troepen
vertegenwoordigd door 45 Painfbat met een tamboerkorps. Het Regiment Oranje
Gelderland werd wel de "Bloemkoolhap" genoemd naar de gestileerde pauwenveren
in het embleem. Ook was de naam "Boerenbataljon" in zwang. Dit laatste gold
ook -in mindere mate- voor de twee andere in het noorden van het land gelegen
bataljons, te weten. 43 en 44 Painfbat.
De J. van den Kornputkazerne werd in 1997 afgestoten. Johan van den Kornput
heeft in 1580 Steenwijk ontzet.
 |
 |
| XXL foto's door Hank Heijl, waarvoor dank! De plaat van de Johan van den Kornputkazerne in 1985. | |
Herinneringen uit 1966 van kapitein Joop Kooiman
"In 1965 en 1966 werd 45 Painfbat Oranje Gelderland uitgerust met de YP
408. De Bcie (CC kap E. Stol) kreeg ze als eerste, daarna de Ccie (CC
kap F. Egter van Wissekerke en als laatste de Acie (CC kap H. Haak). De
Acie was toen schoolcie. Die kreeg dacht ik in juli/augustus 1966 de
YP’s. [ lees
verder ]
 |
48 Painfbat Regiment Van Heutsz Legering tijdens YP-periode: Koning Willem I kazerne te Den Bosch |
 |
Als onderdeel van de op te richten 12 Pantserinfanteriebrigade werd op 1 augustus 1966 48 Pantser Infanterie Bataljon opgericht. Dit bataljon werd op 16 juni 1967 paraat. De eerste YP 408 kwamen in maart 1967. De legering vond aanvankelijk plaats in de legerplaats Nunspeet. Begin 1968 volgde de verhuizing naar de Koning Willem I kazerne in Den Bosch. De vervanging van de YP 408 door de YPR 765 vond plaats in 1987/88. Ter gelegenheid van de invoering van de YPR 765 werd de naam per 1 juli 1988 gewijzigd in 48 Pantser Infanterie Bataljon YPR-765. Het bataljon werd op 22 mei 1992 mobilisabel gesteld en op 30 september 1994 opgeheven.
Willem I kazerne Den Bosch. Foto Jan Froom
Het Regiment Van Heutz werd opgericht op 1 juli 1950 en nam de tradities
over van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) dat toen werd
opgeheven. Onder de naam Nederlands Detachement Verenigde Naties nam een
bataljon behorende tot dit regiment van november 1950 tot november 1954
deel aan de oorlog in Korea. Het regiment is genoemd naar de Luitenant-Generaal
van het KNIL, Johannes Benedictus van Heutsz. Tot het regiment behoorden
ook bewakingscompagnieën, later de Infanterie Beveiligingscompagnieën.
De Koning Willem I kazerne is genoemd naar de eerste Koning der Nederlanden
van het Huis van Oranje. De kazerne is inmiddels afgestoten.
Versie III: 24 juli 2006
De acht legerplaatsen in 2018
 |
Saksen Weimarkazerne Arnhem Voorheen 11 Painfbat Garderegiment Grenadiers. Een groot deel van de kazerne is herbestemd voor wonen en werken en vormt samen met nieuwbouw van eengezinswoningen het project Saksen-Weimar. In het poortgebouw is een zorgcentrum voor ouderen gevestigd. Google Maps link [ link je oude kazerne nu ] |
 |
Oranjekazerne
Schaarsbergen |
 |
Westenbergkazerne
te Schalkhaar Voorheen 13 Painfbat Garderegiment Fuseliers 'Prinses Irene' Afgestoten in 1993 en in gebruik als asielzoekerscentrum. Google Maps link [ link je oude kazerne nu ] |
 |
Mobilisatiecomplex Valkenswaard. Voorheen 15 Painfbat Garderegiment Fuseliers ‘Prinses Irene’ mobilisabel. Teruggegeven aan de natuur, onderkomen voor vleermuizen. Google Maps link [ link erfgoedwiki ] |
 |
Johan Willem Frisokazerne Assen Voorheen 43 Painfbat Regiment Infanterie 'Chassé' Vrijwel ongewijzigd. Het 13 infanterie bataljon regiment Stoottroepen Prins Bernhard is er gevestigd. Google Maps link |
|
|
Adolf van
Nassaukazerne Zuidlaren Voorheen 44 Painfbat Regiment Infanterie 'Johan Willem Friso' Afgestoten in 1992, grotendeels gesloopt, nu een woonwijk. Alleen het poortgebouw staat nog en is in gebruik als dienstencentrum. Google Maps link [ link je oude kazerne nu ] |
 |
Johan van den
Kornputkazerne Steenwijk Voorheen 45 Painfbat Regiment Infanterie 'Oranje Gelderland' Het hoofdgebouw en twee legeringsgebouwen staan nog. In het hoofdgebouw is een opvang voor autistische jongeren gevestigd. De rest heeft plaatsgemaakt voor een woonwijk. Google Maps link [ link je oude kazerne nu ] |
 |
Koning Willem I
kazerne Den Bosch Voorheen 48 Painfbat Regiment Van Heutsz De kazerne is nog grotendeels intact doet nu dienst als ROC. Google Maps link [ link je oude kazerne nu ] |