Oefening Last Wheels

In het -juni 1987 nummer- van de Legerkoerier blikt het blad terug op de in april van dat jaar gehouden oefening 'Last Wheels' in de Bondsrepubliek Duitsland. In het artikel komen meerdere betrokkenen aan het woord en het geeft daardoor een goed beeld van de gevoelens rond de vervanging van de YP 408 door de YPR 765. Hieronder een bewerking van dat artikel.

Van 30 maart tot 10 april 1987 werd 12 Pantserinfanteriebrigade van brigade-generaal J.W.C. van Ginkel geoefend door de staf van 1 Divisie '7 December'. Gedurende twaalf dagen waren 7700 man, 110 Leopard 1, 210 pantservoertuigen (YP 408, YPR 765 en M-113) en 2300 vracht- en personenauto's bijna constant in de weer. De oefening werd gehouden in het gebied tussen Wildeshausen, Bassum, Syke en Diepholz. De naam Last Wheels was door de divisieleiding gekozen omdat het de laatste maal was dat de YP 408 aan een zo grootschalige oefening deelnam.

"Het is een brok van je leven geworden, die YP. Het is niet zo dat ik 'm straks huilend de poort uitduw, maar het afscheid maakt toch wel een beetje weemoedig. We oefenen gewoon door, realiseren het ons wel, maar daar houdt het mee op." Luitenant-kolonel L.F.J. van Breugel maakt zich even los uit het strijdgewoel van de divisiegeleide brigadeoefening Last Wheels, om stil te staan bij het afscheid van de YP408. Het is de laatste keer dat dit gepantserde wielvoertuig bij zo'n grote oefening te zien is. Reden voor een nuchtere terugblik, tegen wil en dank vermengd met een vleugje nostalgie.

Hoewel de naam van de oefening Last Wheels, die begin april in Duitsland gehouden werd, duidelijk zinspeelt op het afscheid van de YP, is daar tijdens de oefening niet veel van te merken. Het voertuig is dan ook nog niet helemaal uit het zicht verdwenen. Dat gebeurt pas medio volgend jaar, nadat de YPR bij alle eenheden in gebruik is. Daar komt bij dat de YP's nog wel een tijdje op de kazerne terreinen blijven staan want de huidige afzwaaiers met klein verlof worden tijdens de herhalingsoefening weer op het oude voertuig gezet. Het zou niet rendabel zijn deze dienstplichtigen om te scholen naar de YPR.

Even wennen
Het 11 Pantserinfanteriebataljon van de Garde Grenadiers uit Arnhem is met 60 YP's naar het oefenterrein rond Bassum in West-Duitsland gereden. Organiek beschikt het bataljon over 77 stuks.
De rit naar Duitsland wordt geschiedenis. Als de YPR straks ingevoerd zal zijn, is er van verplaatsing over de weg geen sprake meer. Voor bataljonscommandant overste Van Breugel is dat even wennen. 'Nu neem ik in één klap het hele bataljon mee en dat is heel makkelijk, maar straks zullen we ons in meerdere 'slagen' moeten verplaatsen.'
Er duiken ongetwijfeld een paar logistieke problemen op bij de uitfasering van de YP, maar daar staan de voordelen van een verbeterde tactische inzet tegenover. Van Breugel vindt dat met de komst van de YPR de operationele inzet van het bataljon eenvoudiger wordt en dat het qua vuurkracht een grote vooruitgang is.
Er verandert nog meer voor het bataljon, omdat een rupsvoertuig zich veel beter leent voor acties in het terrein dan de YP. De commandant zal zijn eenheden ongetwijfeld op een andere manier inzetten. Toch is de overgang, in dit opzicht, niet zo groot volgens overste Van Breugel. 'We hebben de YP al vrij snel ingezet als gevechtsvoertuig, ook al is hij daar oorspronkelijk niet voor bedoeld.'

Oefening Last Wheels

De invoering van de YPR heeft nog een paar voordelen. De mogelijkheden 's nachts te oefenen worden groter, omdat de YPR de daarvoor benodigde nacht zicht apparatuur heeft. Ook al brengt de modernisering een aantal positieve veranderingen met zich mee, is niet iedereen direct in een juichstemming Van Breugel: 'Ondanks dat ze oud zijn, zijn ze technisch nog honderd procent. Ik weet nog goed dat ik in 1968 als jonge luitenant begonnen ben met de YP bij dit bataljon. Vreemd eigenlijk. Nu spuit ik ze als commandant de poort uit. Binnen het bataljon zullen we er zeker wat aan doen. Er een onder hilariteit de poort uitduwen ofzo . '

Oudste YP
Het enthousiasme bij de invoering van de YP ongeveer vijfentwintig jaar geleden, was groot. De Legerkoerier deed in juli 1959 verslag van de prestaties van het mirakel 'In de middaguren zagen wij de YP 408 door het zeer geaccidenteerde terrein van de Oirschotse heide rijden. Met waarlijk verbluffend gemak overwon het voertuig alle hindernissen en met fenomenale snelheid schoof het als een rijdend strijkijzer zoals iemand opmerkte door het heuvelachtig terrein. Opvallend was de vaste ligging. De passagiers zaten bijna even rustig als reden zij met een luxewagen over de asfaltweg.' De lofzang op dit 'nieuwe produkt van Nederlandse bodem' is zonder reserves.

Op 16 juni 1959 kon het grote publiek de YP voor het eerst bewonderen. Een paar jaar van uitvoerige testprocedures volgden en in juli 1964 deden de eerste voertuigen hun intrede bij de parate troepen. Het 11 Gardebataljon Grenadiers had de eer voor het eerst te mogen oefenen met het gepantserde 'wonder' op wielen. Drieëntwintig jaar later is het de club met dezelfde naam die van de partij is als er voor het laatst met de YP geoefend wordt.

De Garde Grenadiers van 11 Pantserinfanteriebataljon hebben een heel bijzondere YP meegenomen naar Last Wheels. Het is het oudste exemplaar, dat er het allerlaatste uit gaat. Het is de 'commandobak' van kapitein M. van der Giessen van het A-team van 11 painfbat. De bemanning vindt de plotselinge aandacht wel leuk, maar kan niet wakker ligger van de reden daar voor. Ze vinden dat de YP het nog prima doet, ook al zijn ze het er over eens dat het voertuig sterk verouderd is. Chauffeur korporaal 1 R. in 't Veld. 'Het vervelende is dat-ie in zwaar terrein snel vast komt te zitten. Je moet niet in de berm gaan rijden met dat losse zand want dan kom je er niet uit. Het is ook koud rijden met dat ding, vooral in december. Qua comfort is de YPR beter, volgens mij.'

De bemanning van de oudste YP van 11 Painfbat v.l.n.r. korporaal I R. In 't Veld sergeant J. Stoop, boordschutter P. Faber, kapitein M. van der Giessen. Op de voorgrond korporaal N. Huijben.

Oefening Last Wheels. Foto: Ron Boon.
John van Elk over deze foto: " De ypr prat die de yp lostrekt is een voertuig van 12paatcie. Achter de sticks zit de dienstplichtig chauffeur kpl Arnoud Groen, ik kwam precies dezelfde dag samen met hem paraat in Nunspeet. Naast het voertuig loopt de sgt Maliepaard en de foto is gemaakt kpl Ron Boon. Erg leuk om terug te zien."

Kapitein Van der Giessen, commandant van het A-team, wekt niet de indruk moeite te hebben met de uitfasering van de YP. Allereerst somt hij de voordelen van de YPR op. 'De YP is bewapend met een .50 MG. Als je daarmee op een pantservoertuig vuurt, ketst het alle kanten op. Op de YPR heb je een 25mm boordkanon, die kan een veel zwaarder pantser doorboren. Je kunt tactisch ook meer. Als ik nu met de YP in een offensief gevecht met tanks zit, zitten zij na afloop al aan de koffie als ik nog weg moet rijden. We zitten zo vast.' De verbeterde nachtzichtapparatuur is ook een vooruitgang, volgens van der Giessen. De sterk verouderde infraroodkijker op de YP komt niet veel verder dan 400 meter.

Voetbalschoenen
De oudste YP van 11 painfbat verdwijnt niet zo maar van het toneel! De voorganger van Van Breugel, luitenant-kolonel W.A. Huijssoon, heeft indertijd de idee geopperd het voertuig op een sokkel te plaatsen op het terrein van de Saksen Weimarkazerne in Arnhem. De huidige bataljonscommandant heeft dat opgepakt en een verzoek daarvoor ingediend bij de bevelhebber der landstrijdkrachten. Het wachten is nu op toestemming en het lijkt onwaarschijnlijk dat die er niet komt.

Oefening Last Wheels

Het afscheid van de YP ligt lang niet voor iedereen gevoelig. Luitenant-generaal M.J. Wilmink, commandant van het Eerste Legerkorps, wuift alle weemoed weg. 'Nee, daar heb ik geen last van. Die YP's zijn oud en moeten vervangen worden. Het is modernisering, dus waarom zou ik daar sentimenteel overdoen? Het is net als met een paar oude schoenen.Als die vol gaten zitten gooi je ze ook weg'. Kolonel I. M. H. M. Steenaert chef-staf 1 Divisie '7 December' denkt daar heel anders over. Zijn reactie op Wilminks woorden: 'Je gooit niet altijd alles weg. Sommige voetbalschoenen bewaar je omdat je er goede herinneringen aan hebt. Kïjk, generaal Wilmink is een genist. Als het nu om delen of andere brug ging, zou hij daar ook mooie verhalen over vertellen Kolonel Steenaert wil niet nostalgisch worden, maar ontkomt er bijna niet aan. 'Ik zal hem missen, eerlijk . . . Je hebt er toch nachten in doorgebracht. Dat vergeet je niet zomaar. In het begin van de jaren '60 was Steenaert betrokken bij de technische beproeving van de YP. Nederland was in die tijd toe aan gemotoriseerde infanterie onderdelen. 'De zandhazen moesten zich sneller kunnen verplaatsen. Men zocht naar een gepantserd voertuig en de Nederlandse industrie was in staat zoiets te maken. In Frankrijk werd rond deze tijd de AMX gekocht en ook in Rusland werden gepantserde infanterievoertuigen in de organisatie opgenomen.'

Even wennen
Het 11 Pantserinfanteriebataljon van de Garde Grenadiers uit Arnhem is met 60 YP's naar het oefenterrein rond Bassum in West-Duitsland gereden. Organiek beschikt het bataljon over 77 stuks. De rit naar Duitsland wordt geschiedenis. Als de YPR straks ingevoerd zal zijn, is er van verplaatsing over de weg geen sprake meer. Voor bataljonscommandant overste Van Breugel is dat even wennen. 'Nu neem ik in één klap het hele bataljon mee en dat is heel makkelijk, maar straks zullen we ons in meerdere 'slagen' moeten verplaatsen.'
Er duiken ongetwijfeld een paar logistieke problemen op bij de uitfasering van de YP, maar daar staan de voordelen van een verbeterde tactische inzet tegenover. Van Breugel vindt dat met de komst van de YPR de operationele inzet van het bataljon eenvoudiger wordt en dat het qua vuurkracht een grote vooruitgang is.
Er verandert nog meer voor het bataljon, omdat een rupsvoertuig zich veel beter leent voor acties in het terrein dan de YP. De commandant zal zijn eenheden ongetwijfeld op een andere manier inzetten. Toch is de overgang, in dit opzicht, niet zo groot volgens overste Van Breugel. 'We hebben de YP al vrij snel ingezet als gevechtsvoertuig, ook al is hij daar oorspronkelijk niet voor bedoeld.'

Infoboekje Oefening Last Wheels .pdf
Met dank aan John van Elk

Defensiekrant 1987. Met dank aan Gertjan Schut. ( klik op de artikelen )

Het laatste wiel, oefening Last Wheels

De Grenadiers nemen afscheid van de YP 408 met oefening Last Wheels. Tweede van rechts op de foto, de bataljonscommandant Luitenant-kolonel L. F.J. van Breugel.

Ansightkaart van de Saxen Weimarkazerne. Rechts boven, naast de Grenadier, staat het wiel.
Met dank aan Robbert van Staveren.

En voor wie zich afvraagt waar dat 'laatste wiel' gebleven is.... nou dat lag ruim 20 jaar later, in 2009 nog steeds in de oudste YP, de KN 75-01.....

De KN 75-01 gefotografeerd in Maaldrift, augustus 2007. Foto's: Ton Kaptein.

Zie ook de pagina over de KN 75-01

TERUG