ervaringen met de YP-408

Mijn ervaringen met de YP-408.

De eerste kennismaking met de 'Yankee-Pieter' zoals de YP-408 in de wandeling genoemd werd, dateert van 1979. Als jong KVV-sergeant kwam ik bij 43 Painfbat om voorbereid te worden voor de uitzending naar Libanon. Niet gehinderd door enige kennis van de YP moest ik binnen twee weken 'de bak' leren kennen. Om vervolgens uitgezonden te worden... Kort en goed, op 2 november 1979 stond ik met zo'n 20 andere sukkels appelig te kijken in het dorpje Sribin, zo'n 15 kilometer van de Israëlische grens. Functie: Groepscommandant A-gp 2e peloton A-cie. In de weken daarna leerde ik de YP redelijk goed kennen. Met name het aanhalen van de bouten van de korte tussenas, onder de 'dodemanskist'! Met zo'n lullig krom ringsleuteltje... In Libanon kreeg ik ook diverse keren panne.

Zo stond ik op een gegeven moment bij post 7-1A, (een roadblock) aan de kustweg te kletsen met een collega. Toen als praatje afgelopen was, gaf ik het commando:"Chauffeur, voorwaarts!", niet beseffend dat het 'stekelvarken' nog voor het voertuig lag. (een stalen plaat met lange stalen nagels er in) Twee doffe ploffen later stonden we, één meter verder, met twee lekke voorbanden... Vervolgens maak je kennis met het fenomeen om vier banden te wisselen: de twee voorbanden naar de tweede as, de banden van de tweede as naar voren. En dat met één (te kort) krikje! Wat hebben die jongens van post 7-1A gelachen!

Nou ja, de YP kon ook best indrukwekkend zijn: Op onze post, 13A, hadden we twee PWAT's (Pantser wiel Anti Tank, de YP met TOW) en wanneer meneer Haddad het weer eens nodig vond om zijn Super Shermans van stal te halen, reden wij met een van de PWAT's naar het dorpsplein om vervolgens demonstratief een TOW te laden. (Wat zij niet wisten, maar wij wel, dat de TOW die we laadden, een dummy was!) Meestal was dat voldoende om de tanks terug te laten trekken, en hadden we het weer een paar weken rustig. Ook patrouillerijden met de YP was best dapper: De .50 (half-)geladen, je Fal op de voorsteunen stoer naast je, een Mag op het achterdek voor de broodnodige rugdekking, dat stond best heftig in de straten van Beiroet! Wel eens geprobeerd een Boeing 727 bij te houden op de startbaan? Met een YP hou je het precies 100 meter vol, tenminste als de Boeing je 50 meter voorsprong geeft...

Bij terugkomst uit Libanon had ik de illusie dat ik de YP redelijk kende. Een paar jaar later, (1982) na mijn opleiding tot beroeps, kwam ik bij 45 Painfbat terecht. Weer op de YP, nu als pelotonssergeant. Oefeningen in Havelte, de Veluwe en natuurlijk Duitsland. Vogelsang, Sennelager, Bergen-Hohne en diverse oefeningen buiten het oefenterrein. In de zomer (stofhappen) en in de winter (k..k..k....KOUD!) Eén oefening staat me nog goed bij: een bataljonsgeleide oefening in Sennelager in de winter van 1985. Temperatuur: -15 graden 's nachts, -5 overdag. De heenweg ging in colonne verband met een gemiddelde snelheid van zo'n 40 km per uur. Als voertuigcommandant stond je boven de bak uit kou te lijden. Binnenhelm op, colshawl om je hoofd, en alle kleding aan die je verzinnen kon. Maar binnen in de bak was het ook niet gezellig: daar zaten de maten als in een sardineblikje tussen alle uitrusting met hun voeten op het koude staal. Geen mogelijkheid om te gaan verzinnen zonder je collega's in een of ander lichaamsdeel te porren... Op een gegeven moment, nadat ik tijdens een rust een stel bevroren mannen uit de bak zag rollen, gaf ik opdracht om de schoenen uit te trekken. Ze keken me aan of ik gek geworden was! Maar de rest van de rit hebben de mannen met elkaars voeten onder elkaars oksels gezeten om bevriezingsverschijnselen te voorkomen! Een kachel? Wat is dat? Ja, de YP had iets wat lauwe lucht over de voeten van de chauffeur blies... Maar dat 'kacheltje' was nauwelijks voldoende om de blikjes camping-gas die we hadden meegenomen zo op temperatuur te houden dat er nog gas uitkwam... Enfin, als u uw diensttijd in de YP heb doorgebracht, weet u wat ik bedoel!

Een hele verbetering was het voor mij toen ik begin 1986 werd bevorderd tot PSAT. (Pelotons-Sergeant Anti Tank) 6 YP's met TOW, en een eigen 'commandobak' (YP-Co) én een lange Landrover! Vier man per voertuig, alle voertuigen voorzien van een goede kachel, wat een luxe! En die vier man waren er in vredestijd maar drie, want lader was een oorlogsfunctie. Voor het eerst op oefening zonder kou te lijden. In de PWAT zat een Webastokachel, bedoeld om de hydraulische hefinstallatie van de TOW en de elektronica op temperatuur te houden.

Toch fijn dat dat spul niet goed tegen kou kon! (Wij waren er namelijk ook niet zo dol op!) Die tijd is m'n beste tijd als YP-gebruiker geweest. Het anti-tank-peloton was vrij zelfstandig, en enig binnen het bataljon. Dus altijd prioriteit bij het kiezen van opstellingen, lekker belangrijk doen tegen de 'gewone' infanteristen... Om de verhoudingen goed te houden, lieten wij, als we 's nachts in opstelling stonden, regelmatig de gewone geweerschutters in onze bakken even opwarmen. Een bakje hete koffie (kon je heel goed opwarmen door je mok op de uitlaat van de kachel te zetten) en die mannen waren je dankbaar. Zo kon je op de kazerne weer wat regelen...

Een PWAT in Bergen-Hohne, op weg van het verzamelgebied naar de opstelling om te gaan schieten.
De groene vlag geeft aan dat het wapensysteem nog ongeladen is; een geruststelling voor Duitse lui die de veiligheid op de baan in de gaten moesten houden.

Die kachel van de PWAT was uiterst belangrijk voor de anti-tanker. Het boeide minder dat de bak reed, als de kachel het maar deed. En wee degene die aan de kachel van een ander voertuig zat! Die werd bij kop en k... gepakt en kon rekenen op een lichamelijke tuchtiging van de 'eigenaar' (meestal de chauffeur) van het andere voertuig. Waarvoor diende het ding dan? Nou ja, punt één om de bemanning warm te houden. Punt twee de apparatuur, maar punt drie was het ons gasfornuis Als je een mok met water op de uitlaat van de kachel zette, en het commandoluik op de mok liet rusten, kookte het water binnen een paar minuten. Ook tijdens een colonnerit met 50 km/uur!
Je moest dan wel handschoenen dragen om je mok er af te halen, want het ding was bloedheet! Vervolgens oploskoffie en suiker erin en drinken maar! Blikken gevechtsrantsoenen werden op dezelfde manier warmgestookt. Niks geen gedonder met esbit of trioxaan, gewoon op de kachel en smullen(??) maar.. Wel even van tevoren een klein gaatje in het blik maken, anders ontplofte het.

Ik herinner me nog een mooi kachelverhaal: Ik had net een nieuw AT-peloton, en we gingen op oefening. Mijn schutter, een bijzonder nette onderwijzer, wilde 's tijdens de colonnerit ook wel een bakje leut. Dus ik koffie gemaakt, 1 deel water, 1deel suiker, 1 deel oploskoffie, (Je moet toch wakker blijven nietwaar?) en dat overhandigd. Na één slok en een ontzettend smerig gezicht kreeg ik m'n mok weer terug. "Nee, dank u..." Later wende hij er wel aan.

Ik had het laatste wiel-antitank-peloton van het 45ste. Na het afzwaaien van die lichting zouden de PRATjes de AT-taken overnemen. Dus we deden er alles aan om die rupsboys de loef af te steken. Zo ook tijdens de laatste schietserie in Bergen-Hohne. Omdat de YP's daarna in de motteballen zouden gaan, en we nog één keer met de vlam in de pijp naar Bergen wilden, hadden we de toerentalbegrenzers van de motoren losgemaakt/buiten gebruik gesteld en draaiden de motoren zo'n 3.000 toeren i.p.v. de toegestane 2.400. Dat scheelde enorm in snelheid. We konden als peloton naar Bergen, en tijdens de colonnerit daarheen kreeg ik een radiobericht van mijn landroverchauffeur: "44E, hier 44J: kan het wat kalmer aan, want ik hou jullie niet meer bij!" Het Larootje kwam snelheid tekort! Nou was de lange landrover inderdaad geen formule-1 wagen, maar de 90 haalde hij wel. Dat bleek toch niet voldoende, en het was wel leuk om op de Autobahn nu eens vrachtwagens in te halen, in plaats van ingehaald te worden. Het was weliswaar koud, maar met je kachel op de stand "Jungle" hield je het wel uit. We waren in recordtijd in Bergen! Ook tijdens het schieten zelf kwamen de extra PK's goed van pas! Je moest als AT-peloton in een verzamelgebied je testen doen, munitie laden en wachten op een radiobericht dat je een stelling in moest nemen. Die stelling was het schietpunt van baan 1A, daar moest je de twee raketten per schutter afvuren, je doelen raken (niet onbelangrijk) en weer terug naar het verzamelgebied. Voor de hele actie kreeg je punten, en zo ontstond een competitieverband tussen de diverse AT-pels. Toen wij het commando kregen om stelling in te nemen, had ik de mannen ingeprent: "Snelheid, snelheid, en nog eens snelheid. Kan me niet schelen hoe je het doet, maar ik wil actie zien!" Dat die boodschap overkwam, bleek even later. Eén van de stukscommandanten nam een verkeerde route naar de opstelling. Gelukkig kwam hij er achter, stuurde z'n chauffeur bij, en die croste dwars door het (vrij ruwe) terrein van baan 1A naar z'n opstelling. Er lag alleen een lullig greppeltje in de weg... De YP dook met zo'n 80 km per uur met z'n voorwielen erin, en werd gelanceerd! Het bewijs was geleverd: de YP kon vliegen! En landen! Met weinig minder vaart reed het voertuig door, en denderde samen met de rest de stelling in. Tijdens het rijden waren de luiken al opengemaakt, de lanceerinstallatie omhoog gezet, en het projectiel geladen. (Stond niet in de voorschriften, maar who cares?) Het voertuig stil in de opstelling, blokkeerkraan erop om te voorkomen dat de bak zou bewegen tijdens het schot (de schutter moest gedurende de vluchttijd van 14 seconden op z'n doel gericht blijven om de raket te geleiden) en WHAM, daar ging het schot, weinig later dan de andere stukken. De terugweg naar het verzamelgebied ging niet langzamer. Daar was het natuurlijk dik feest, want we hadden een wereldtijd neergezet. Enfin, een dag later ging het hele circus weer terug naar Steenwijk en moest er onderhoud gepleegd worden. Tijdens het onderhoud komt er een telefoontje van de onderhoudsgroep. Of ik even wilde komen. Ik loop de garage binnen, en daar staat de Ost 45, het voertuig wat de sprong had gemaakt. Commandant Onderhoudsgroep staat zwijgend bij het tandemstel, en wijst. "Kan je dit verklaren?" Ik volg z'n aanwijzende vinger en zie dat beide begrenzingskabels van het tandemstel zijn gebroken. En aan de andere kant idem! "Even Apeldoorn bellen", zou nu een passende reactie zijn geweest, toen kenden we die kreet nog niet. De stootrubbers van de voorwielen waren er af, en een fusee had ook een beschadiging. De commandant onderhoudsgroep keek me droef aan. "Over twee maanden moeten die dingen helemaal gereed in het mobcomplex staan. Hoe denk je dat te doen? Ik heb geen begrenzingskabels meer liggen!" Ik ben ze uiteindelijk gaan halen: Op de Harskamp, in Oostdorp. Daar stonden een stel 328's ("Dikke DAF's") en het tandemstel daarvan was exact hetzelfde als het tandemstel van de YP. In de gauwigheid ook maar meteen twee wormkasten meegenomen; je weet niet waar het goed voor is... En twee maanden later stonden alle PWAT's keurig in de Heuga-fabriek (een tijdelijk mobcomplex) naast de Kornputkazerne te wachten op hun lot. Dat was meteen het einde van mijn tijd bij het 45ste; ik werd overgeplaatst naar de SROKI in Ermelo als instructeur Anti-tank.

Foto: Pieter Davids [ link ]

Ook daar reden nog YP's rond, en zelfs hebben we de unieke combinatie nog gezien van een YP-peloton met TOW-II's! Het 11e bataljon Garde Grenadiers had de eer om nog een lichting met de YP te moeten rijden. Maar ze hadden al wel het TOW II-systeem gekregen. (Met warmtebeeldkijker) Probleempje: De warmtebeeldkijker zat op het dagvizier van de TOW, en paste dus niet meer onder de luiken! Provisorisch hebben we dat op kunnen lossen met een dekzeil op steuntjes over de (geopende) TOW-luiken.

Daarna was het gedaan met de YP, en reden we voortaan alleen nog maar met die rammelbakken van een YPR rond. Oké, een aardig voertuig, zeer zeker de PRAT, maar ze haalden het niet bij de snelheid en de simpelheid van de YP! En dan die herrie! Nee, ik ben er nooit kapot van geweest. Weten jullie overigens de gebruiksaanwijzing van de YPR-765? Geel schilderen, op de hoek van de straat neerzetten, schietpoorten opendoen, en met grote letters 'GLASBAK' op sjabloneren...

Mijn laatste belevenis met de YP's was in 1992. Ik was toen instructeur TOW-II op het OCI in Harderwijk en wij gingen op een schietserie mee als 'materie-deskundigen' om te beoordelen of de parate boys het wel goed deden, én om onze eigen schietvaardigheid te onderhouden. Na aankomst in Bergen-Hohne zagen we plotseling een paar diepladers met YP'tjes staan! Bij navraag bleek dat die gingen dienen als 'verse' doelen. En wat stond daartussen? 'Mijn' eigen PWAT, de Ost 42 van het 45ste Painfbat! Na wat speurwerk en een paar borrels armer bleek dat de Ost 42 als meest linker doel in het voorterrein stond. En de volgende ochtend zouden wij als eerste schieten... Weer een paar borrels armer mocht ik de meest linker opstelling innemen, en kon ik m'n 'eigen' bak aan barrels schieten met een TOW. Tijdens de vlucht heb ik me nog even afgevraagd of ik 'm wél of niet zou raken... Ik heb het toch maar gedaan. Liever ik dan een ander. Maar het deed wel een beetje pijn...

YP met een AEG-zoeklicht naast de .50. Deze redelijk unieke combinatie hadden we op 7-13A omdat de ZB-298 gevechtsveldbewakingsradar op 7-13C vaak wat 'spotte' maar we niet de middelen hadden om exact te ontdekken wat het was.Het organieke .50 zoeklicht was op een afstand van een kilometer toch te zwak. Zodoende kregen we een YPR-PRI-zoeklicht wat met een extra beugel op de .50 affuit werd bevestigd. Het werkte goed, alleen moest er een omvormer tussen het post-aggragaat en de YP gezet worden, omdat het zoeklicht ampére's slurpte!

Een PWAT in een afwachtingsopstelling in een bosrandje.

Een aardige silhouetfoto van een PWAT 'ergens' bij Sennelager.

Blok staal wat TNO speciaal voor de Opleidingscompagnie Pantserbestrijding heeft gemaakt, met daarin uitgefreest de doorboring van een TOW-raket: 110cm homogeen pantserstaal!

Onder de afdeling "Sterke verhalen", nog een paar YP-handigheidjes...

Anti-tank-YP’s waren zeldzaam in het bataljon. Er waren er maar 6, en daar moest de bataljonscommandant zuinig op zijn. ’s Nachts had je er weinig aan, want de TOW had nog geen nachtzichtapparatuur. Meestal stond het AT-peloton ’s nachts dan ook in afwachtingsopstelling ergens in het diepe donkere dierenbos, om voor dagaanbreken weer fris aan het front te verschijnen. Prima geregeld! De wacht werd geregeld door de .50 van de Ypco te bemannen en de MAG’s bezet te houden. Zodoende kon het gros van het peloton lekker maffen. Maar op grotere oefeningen waren er de beruchte ‘oefenvijanden’. Vaak pelotons van Van Heutsz beveiligingscompagnieën. Lastige kerels die vaak achter het front rondzwierven om daar ellende en overlast te veroorzaken. Om nou te voorkomen dat je, al slapend in je YPtje verrast werd, haakten we altijd het trekkoord van de schietpoort in de achterdeur om de deurkruk. Iedereen die de deur open wilde doen, trok zodoende aan het trekkoord van de schietpoort, en kreeg die op z’n vingers. AU! Resultaat: Een vloekende a.s. bezoeker die het even te druk had met z’n gekneusde knokkels, en tijdwinst voor de bemanning. Trok de bezoeker na de klap op z’n tengels alsnog de deur open, keek hij meteen in de loop van een doorgeladen Uzi... "Hartelijk welkom, en steek je handjes maar omhoog..."

Post 11A was een roadblock op de weg naar Yatar. Een YP stond langs de weg, een verkeerssluis op de weg (tegenwoordig zouden we dat een verkeersbelemmerende maatregel noemen) en iedereen die er langs wilde moest z'n papieren en de inhoud van de auto laten zien. Wat wel eens voor hilarische toestanden zorgde: wel eens 8 volwassenen in een ouwe, afgetrapte Mercedes gezien? Nou, wij wél. En liefst met grootmoeder achterin die ontzettend begint te krijsen als ze moet uitstappen....

Twee TOW-YP's in onderhoud op een zaterdag. Duidelijk is te zien dat geen van beiden een .50 affuit hebben en de (lange) antennes halverwege de romp zijn geplaatst. Op de achtergrond het dorp R'shaf, met z'n minaret en z'n tank-opstelling van de (Christelijke) milities. Op het dak van het huis de MAG-post, 24 uur per dag bezet.

Tlnt (Tweede Luitenant) Mattieu Vollenberg inspecteert het onderhoud aan de Ost-42, een TOW-bak.
Rechts is een van de kero-kachels te zien waarmee we de post warm hielden.

Gewondenbak. Nooit in gelegen, gelukkig. Foto is genomen tussen Yatar en Quana, toen ik op weg was naar Beiroet voor de terugreis naar Holland. (04-07-1980).

Het pantserwiel-antitankpeloton van het 45ste bataljon, ergens op een niet-tactische verzamelplaats in Duitsland. Een woud van lange antennes; Elk voertuig had een 8 km radio en de PC en de PS hadden beide een 8 en een 30 km radio.
De lage YP's, zonder de .50 koepel, werden bij het 45ste ook wel "strijkijzers" genoemd. Wat soms wel komische radioberichten opleverde, zeker als de teamcommandant niet op de hoogte was van het jargon van het 45ste:
"Romeo, hier 3, tanks op 12 uur, 3000 meter, zijn er strijkijzers in de buurt? Over."
"Hier Romeo, wat wou je ermee doen? Je uniform persen doe je maar thuis, over."
Even stilte...
"Hier 3, vijand rukt snel op, verzoek inzet strijkijzers in mijn opstelling, over."
Stilte...
"4, hier 3, over"
"Hier 4, bevestig ontvangst tussen Romeo en u, zijn onderweg. In stelling over 2 minuten, over."
"Hier 3, bedankt, uit."
"Romeo, hier 4, neem stelling in bij 3, over."
"Hier Romeo, roger uit."
Rolverdeling:
Romeo: de teamcommandant
3: een pelotonscommandant infanteriepeloton
4: Pelotonscommandant PWAT-peloton.

B21 zit vast / de B23 gaat bergen.
Genomen in oefenterrein Vogelsang in de Eifel, vlakbij Monschau. Heuvels, vette klei als het geregend had en dus moeilijk terrein voor de YP. Bandenspanning was standaard 44 lbs, maar werd in Vogelsang meteen gereduceerd naar 22 lbs voor betere terreinvaardigheid. De B21 (sgt Piers) is vastgelopen, en de B23 gaat bergen.

Januari 1980 op 13A
k.k.k.k.koud!!! Het bleek de koudste winter sinds 20 jaar te zijn in Libanon!
Sneeuw? Wat is dat? 13A zat een week in de sneeuw. En in Nederland maar roepen: "Een tropische vakantie op staatskosten..."
Ammehoela!

Geen yp-tjes op deze foto, maar wat hadden die meiden een fraai frontpantser....
En heb je die onderstellen wel eens gezien? Zouden die naaldhakken nou een beetje terreinvaardig zijn?

Deze foto is gemaakt op baan Hotel in de Harskamp. Een nachtopname van 30 seconden van 4 vurende .50's vanaf de YP. Boordschutters onder jullie weten dat de .50-affuit van de YP nog wel eens de neiging had om te storen.
Maar dan nog zou ik niet graag in het doelengebied zitten, als 4 .50's op je zijn aan het ratelen. Bovendien: Je ziet hier maar 1/5 van de verschoten munitie: Je ziet alleen de lichtspoorkogels. De samenstelling van de patroonbanden was: 4 ball (gewone kogel) 1 tracer (lichtspoor).
In oorlogstijd meestal: 1 tracer, 2 AP (Armour Piercing = pantserpatroon) 2 ball.

De B-cie 45 Painfbat ging in Januari 1985 op oefening in Sennelager. Het was, zoals je ziet, wat frisjes.De Genie vond het nodig om ons als Infanteristen een lesje sneeuw- camouflage te geven. Prima, leuk initiatief, MAAR.....Als je een "gesneeuwcamoufleerd" voertuig in een donkere bosrand zet, kan zelfs een blinde het ding nog zien. Er staan twee YP in die bosrand... Zoek de tweede!

Diezelfde B-cie had natuurlijk ook een compagniescommandant, in 1983/1984 kaptein Ton Hermes. Deze zit hier in de B-02, de co-bak van de compagnie, bijgestaan door de sergeant hoofd-verbindingen.
Een huiselijk YPtje: theedoeken, koffieglazen, fluitketeltje, toilettas, berichtenformulieren en: o ja, ook nog een paar .50 munitiekisten en een slaapzak M80. Het enige wat ontbreekt zijn een paar vitragegordijnen en een disselbak. Bijnaam YP-CO: YP-camping-uitvoering....

Het plaatje, getiteld "Warme YP in sneeuw" is genomen op oefenterrein Sennelager. De YP in kwestie is de B-23, 'mijn' bak als PS 2e peloton B-cie. Hoezo warm? Het was zo koud tijdens die oefening dat ik alle plaatsvervangend groepscommandanten opdracht had gegeven om tijdens uitgestegen acties in het voertuig te blijven en daar een warme prak/drank te maken voor de meute die buiten aan 't spelen was. In de B-23 zat als plv gpc de kpl Stolte. Een goeie peer, die alles bij elkaar wist te ritselen wat er te ritselen was. Op een campinggas-brandertje wist hij elke keer koffie, hete soep en eieren te maken voor de groep.
Tijdens de terugreis naar Nederland, terwijl ik bibberend bovenluiks stond, speelde hij het klaar om pannekoeken te maken.
(Het beslag had hij geritseld bij de keukengroep van de cie) Op een gegeven moment hoor ik onderdeks de kreet: "Sergeant, hou je hand eens op!" Toen ik naar beneden tastte, lag daar plotseling iets klefs en warms in m'n hand. Bleek een pannenkoek te zijn!
Heerlijk warm, moddervet en veel suiker! Precies wat je nodig had als je met je bek in de ijzige wind stond...
Stolte, als je dit leest: Alsnog bedankt! En door al dat gekokkerel smolt de sneeuw langzaam van de YP, zodat het legergroen weer zichtbaar werd. Degene naast de YP is de PC die bij het dorpje Ehenmahliges Heimathof de weg weer eens kwijt was.
Ja, en wat doe je dan? Dan vraag je het aan je PS, die hiervoor uit z'n luik moet hangen. Let op de brugclassificatiesticker: om onduidelijke redenen zijn de cijfers weg!

De foto "Gereed voor de opmars" is eerder tijdens dezelfde oefening genomen. Die lange lummel die op het dek van de B-23 staat ben ik. Nog even de benen strekken, voordat je weer een paar uur stil in het luik staat...

De tekening van ejaculerende Fred hing in de loods van het PWATpeloton van het 45ste. Een opengewerkt TOW-projectiel staat ernaast. De gele cijfers onderaan geven het einde van het filmpje aan...

YP geintjes:

De uitlaat-test.
Potentieel slachtoffer:
Een argeloze verse recruut, liefst niet gehinderd door enige technische kennis.
Uitvoerenden:
Een of meerdere chauffeurs, onder het toeziend oog van de PC of PS
Procedure:
Pap een beetje aan met de recruut, prijs hem om zijn helder technisch inzicht, en zorg dat hij zich op z'n gemak voelt.
Laat hem wat karweitjes opknappen aan de YP, leg hem (semi-vriendschappelijk) een aantal dingen uit, kortom: prijs hem de hemel in!
Op het moment dat betrokkene "rijp" is, en zich YP-ingenieur waant, vraag je hem vriendelijk om even een zeer belangrijke taak uit te voeren: het testen van de gasdichtheid van het uitlaatsysteem. De motor word gestart, en draait stationair.
De recruut in kwestie posteert zich met zijn schouder tegen de uitlaat, en drukt deze uit alle macht dicht.
Het motortoerental wordt een beetje opgevoerd, maar ook wordt de motorrem ingetrapt, zodat de druk in de uitlaat laag blijft.
Plotseling wordt er door de chauffeur plankgas gegeven en de motorrem wordt losgelaten.
Door de plotseling vrijkomende druk in de uitlaat wordt al het vastzittende roet in de uitlaat in één keer naar buiten geblazen, uiteraard voluit op de kleding van het slachtoffer...

Een ander veel voorkomende grap was die met de "Vreemde geluiden in de motor".
Slachtoffer: dezelfde recruut of een van zijn maatjes.
Uitvoerende: een chauffeur.
Chauffeur in kwestie is bezig met onderhoud en kijk zeer zorgelijk en in zichzelf mopperend in de motorruimte.
Het zal niet lang duren of onze recruut zal geïnteresseerd vragen wat er is.
De chauffeur zal dan iets moeten mompelen van: "Raar geluid in de motor, een tik van de bovenste nokkenas..." of iets dergelijks, in ieder geval moet het bijzonder technisch klinken. Gevolgd door de vraag: "Kan jij me misschien even helpen?"
De recruut in kwestie zal bijzonder vereerd zijn, en blijmoedig ja-knikken.
De chauffeur klimt nu achter het stuur, start de motor, en laat deze stationair lopen. Vervolgens zal hij de recruut moeten vragen om aan de rechterzijde van het motorblok eens goed te luisteren naar dat rare tikje... (Wat er dus absoluut niet is!!)
Dit zal recruutmans dan ook zeggen. De chauffeur moet hem dan verzoeken om met z'n hoofd voor het rechtervoorwiel te gaan luisteren. "Steek je hoofd maar naast het wiel naar binnen, en denk er goed aan om je tenen buiten het wiel te houden, hoor!" Tegen zoveel goede zorgen is de recruut waarschijnlijk niet opgewassen, en doet blijmoedig wat hem gevraagd wordt.
Op dat moment gaat de chauffeur voluit met z'n elleboog op de toeter hangen. De dubbele luchthoorn hiervan hangt 'toevallig' op nog geen twee centimeter van het linkeroor van de recruut. Die zich vervolgens helemaal te pletter schrikt, overeind probeert te komen, en als gevolg daarvan ook nog eens zijn hoofd bijzonder hard in aanraking laat komen met de onderrand van het pantser boven het rechtervoorwiel...

"Winterlucht"
Een derde grap was om een hulpje bij het onderhoud weg te sturen naar de PS voor een aantal bussen "winterlucht" voor het remsysteem. De PS stuurde hem uiteraard door naar de compagniesonderhoudsgroep, (die het natuurlijk ook niet had, maar enthousiast meespeelde) en hem vervolgens naar de bataljonsonderhoudsgroep stuurde, enzovoort. Het enige risico was, dat een slimme recruut dit spelletje natuurlijk snel door had, en vervolgens de hele onderhoudsdag wegbleef, en 's avonds op het appél verscheen met het verhaal dat hij de hele kazerne langs was geweest, tot en met de S4 (hoofd logistiek) toe, en dat overal de winterlucht op was...
Variaties op dit thema waren: zomerlucht, "Combatvulling" (voor de banden), en aandrijfassen voor het 2e voorwiel ("Je mag wel een karretje meenemen hoor...")

Op oefenterrein Sennelager had je een wasplaats voor pantservoertuigen. En als ik zeg wasplaats, bedoel ik ook wasplaats! Je reed je tank of YP erin, de chauffeur ging onder pantser en er werden van alle kanten superharde waterstralen op het voertuig gericht. Zijkanten, bovenkant, onderstel, maar ook de gehele onderkant werd schoongespoten. En niet van dat benauwde! De Engelse Lance-corporal die opperhoofd wasplaats was, hield duidelijk niet van halve maatregelen. Vanuit een (waterdicht) hokje bediende hij de kracht en richting van de waterstralen. Qua kracht kende hij volgens mij maar één stand: volle kracht! Toen ik de tweede keer op Sennelager was, had ik m'n chauffeurs dan ook gewaarschuwd om alle bodempluggen te plaatsen en goed te sluiten, alle persicopen te plaatsen, en het voertuig te controleren of alle luiken helemaal gesloten waren, alvorens de wasstraat op te rijden. Maar ja, met 4 TS-ers als chauffeur kán je natuurlijk iets verwachten... Terwijl de ene TS-er stond te wachten voor de wasstraat, werd hij aangesproken door een collega, en (o wat onschuldig!!) gevraagd om even een bak koffie te drinken. Tenslotte stonden er nog 5 voertuigen te wachten voor hem, dus tijd zat. Zo gezegd, zo gedaan. Het slachtoffer ging natuurlijk mee en werd getrakteerd op een bakje koffie in het voertuig van de collega. Ondertussen gingen twee andere chauffeurs als de bliksem naar het voertuig van het slachtoffer, en haalden daar alle persicopen uit, én alle bodemstoppen. Toen eenmaal het bewuste voertuig aan de beurt was om af te spuiten, moest de chauffeur snel er in springen en de wasplaats op rijden. Nietsvermoedend sloot hij z'n chauffeursluik, in de veronderstelling dat hij 'hoog en droog' zat. Niets bleek minder waar. Binnen twee seconden spoot het water met kracht door alle periscoop-openingen en door de gaten van de bomenstoppen het voertuig in. Een luik openen en eruit springen had geen zin, want dan zou je bloot staan aan een waterballet waarbij de watervallen van Schaffhausen in het niet vielen... Het slachtoffer restte dus niets anders dan de bui uit te zitten. Onnodig te vertellen dat de collega-chauffeurs de Engelse bedienaar al hadden ingelicht. Die kon er ook de lol wel van inzien (had dit geintje natuurlijk al veel vaker meegemaakt) en trakteerde deze YP wel op een éxtra grondige wasbeurt. Toen de waterstralen uiteindelijk zwegen en het chauffeursluik openging, kwam er een drijfnat hoofd uit, wat taal uitsloeg die ik hier niet zal herhalen. Hij had geen droge draad meer aan z'n lijf! Het YPtje was wel schoon geworden...

"Wie doet ons wat?" Dit straalt de hele foto uit. Op een smerig koud en winters oefenterrein Bergen-Hohne, achter baan 1Alfa, poseert het laatste YP-AT peloton voor de foto. Zojuist een wereldtijd neergezet, waarbij de PRATjes alleen maar nederig hun rupsjes kunnen buigen. Oké, de toerentalbegrenzers waren weer eens van de motoren afgehaald, maar dat noem je toch geen valsspelen? In oorlogstijd zitten die dingen er ook niet op! Niet mauwen!

In de jaren '70 zijn er een aantal fotosessies geweest om de invoering van de TOW binnen 1LK te begeleiden en de diverse voorschriften 'op te leuken'. Deze is er één van, door mij hoogspersoonlijk gejat uit het foto-archief van de Opleidings Compagnie Pantserbestrijding van het OCI te Harderwijk. Ik wist dat ik 'm nog ergens had, maar ja.... waar ook al weer? Maar met het tevoorschijn halen van m'n PSU kortgeleden kwam ik 'm weer tegen. De titel van dit plaatje in het voorschrift was: "PWAT in opstelling". Zou ik persoonlijk nooit op gekomen zijn.... Wat mij opviel aan het plaatje (daarom heb ik 'm ook zo groot ingescand) is dat de periscopen aan de rechterkant dichtgemaakt zijn met pantserplaat. Is me nooit zo opgevallen, en bovendien had ik als PS ATpel per YP het normale aantal periscopen! (4 plus de IRORIJ).

Wederom nachtschieten puncto çinquanto vanaf de yankee pieter.
Plaats: Baan Hotel, Harskamp.
Jaar: Maart 1983
Omstandigheden: Een klas a.s. boordschutters van een schoolcompagnie was naar Veldhoven geweest voor de .50-opleiding, en ik mocht mee als kinderjuffrouw, om het zootje enigszins in de hand te houden.
Toen de mannen vanuit Veldhoven gingen schieten op de Harskamp, ging ik natuurlijk ook mee!
Heb daar aardig wat 12,7mm piepers in het voorterrein staan jassen....
Die rare slingertjes die je onder de mondingsvlam ziet, zijn de plastic dopjes die op de munitie zaten.
Het is zg. "korte-baan-munitie", d.w.z. met een stompe kop voor meer luchtweerstand. De plastic dopjes zaten op de patronen, en zodra die werden afgeschoten, vlogen de dopjes van de patronen af. De patroon zelf had dan veel meer luchtweerstand.
Maar goed ook, want baan Hotel op het ISK was gericht op het dorp Harskamp, en als je een gewone .50 patroon onder een hoek van 30 graden af zou schieten, zou hij wel eens in het dorp terecht kunnen komen. En da's nie goe....

Dit is de B-31 (KN 75-02) van het 45e op de parkeerplaats tussen baan Hotel en het oefendorp Oostdorp op het ISK.
Het zal in 1985 geweest zijn, toen de B-cie van het 45ste geoefend werd in het "gevecht in oorden". In burgertaal komt dit gewoon neer op het betere 'lijf-aan-lijf-gefriemel'.
Opvallend is dat deze YP ook inbusbouten op de frontplaat van de motorkap heeft. Dit kwam volgens mij niet zo vaak voor. De frontplaat van de motorkap werd op z'n plaats gehouden door de (loodzware!!) bovenplaat.

Die enge man die bezig is met z'n Uzi is overigens 'mijn' PC, de vaandrig Mak, die bezig is zijn collega PC-1 Elnt Ypma (toepasselijke naam overigens) te besluipen. Die sukkel die tussen de twee YP's is zit, is PS-1, de Sgt Greiner. [ klik voor groot ]

Kijk, dit is het plaatje wat ik een paar minuten daarna maakte.
Vdg Mak is bezig met de zg. "ongetimiwenstivisexiviteiten" bij de Elnt Ypma. Die om begrijpelijke redenen daarna in de PC/PS-kamer van de B-cie luitenant Pypma genoemd werd...

Een diplomaatje, uit de tijd toen ik nog jong en knap was...
nu ben ik alleen nog maar knap.

Nog een foto van een PWAT op post 7-13A in Libanon!
Deze PWAT stond tot februari '80 op 7-13A, samen met nog een ander stuk. De TOW van dit voertuig stond op 7-13C als observatiekijker. Zodoende werd dit voertuig als vracht- en patrouillebak gebruikt. Met een MAG op het dek zag het er ook best stoer uit... Goed is te zien dat het voertuig na nog geen jaar Libanon al schade had: de deksels van de opbergkisten tussen het 1e en 2e en 3e en 4e wiel waren verdwenen. Waarschijnlijk van de ritjes naar 7-13C, waar je een héél krap geitenpad moest rijden tussen grote rotsblokken door... Een zandzak over de antennepot hield het (overvloedige!) regenwater een beetje uit de buurt van de antenne-aansluiting. Op de achtergrond, op de heuvel, het dorp R'shaf, bemand door de milities van majoor Haddad. "Jolande" was destijds de grote liefde van de chauffeur; maar of die liefde later werd omgezet in een blijvende verbintenis, vermeldt de historie niet.

Deze foto, PWAT in Tyrus, is genomen op de oude kazerne in Tyrus, waar ik vanaf begin December 1979 twee weken lang met mijn groep gestationeerd was. De kazerne werd door Unifil bewaakt, want "Team Tyre" zat daar: een groep officieren die bemiddelden tussen UNIFIL en (met name) de PLO. De kazerne was ook redelijk tactisch gelegen, op de 'Coastal road', de belangrijkste weg in Libanon die van de Turkse tot de Israëlische grens liep.
Vanaf deze kazerne verzorgden wij met YP's escortes voor konvooien vanuit Naquora in het zuiden of Beirut in het noorden naar het operatiegebied. Vermoeiende weken: 24 uur wachtdienst (de kazerne bewaken vanaf 4 torens op de hoeken), 24 uur rust (op de kazerne) en 24 uur stand-by. De stand-by groep reed de konvooi-begeleiding. Hier komt net de Ost 47 terug van een konvooirit.
Geen TOW er in (Die stond op 7-13C) maar wel een MAG erop tijdens de rit. Op de kazerne ligt die onderdeks en is ontladen.

"Spoedgeval" is een foto van de PWGWT op 7-11 in Yatar, de CP van de A-cie. Te zien aan de grijns van de hospik heeft er iemand op de pelotonsposten weer eens last van het 'bruine monster', ook wel bekend als 'Meneer De Bruin', 'Endeldarm Johnny', 'Gierende Racekak', en andere termen die ik maar niet zal noemen...

Een sfeerfoto die in het Unifil-blad LITANI stond. Mooi plaatje, waarschijnlijk genomen bij post 7-01A aan de kust. LITANI was een "internationaal" magazine, wat binnen het operatiegebied van heel Unifil tot Pelotonsniveau verspreid werd. Wel leuke foto's, maar het was meer een blad wat beschreef waarmee de hoge omes in Naquora zich mee bezig hielden. De FC (Force-Commander) is weer daar-en-daar geweest, een plaatje van de FC bij de Fiji's, bij de Noren, bij de Senegalezen, bij de Hollanders... en o, o, o, wat zijn we toch een partij belangrijk bij Staf Unifil... (gaap) Toen in Mei 1980 een paar granaten op Naquora vielen, stond een week later het hele blad vol met foto's van de schade... De damestoiletten door granaatscherven getroffen... Lekker belangrijk!

Ik word een beetje cynisch, moet ik niet doen....
Groet!
Roel

TERUG